Een voedselallergie is een abnormale reactie van het lichaam op eiwitten in specifieke voedingsmiddelen. Er zijn diverse soorten voedselallergieën, waarvan de twee belangrijkste typen bekend staan als type-I (klassieke) en type-III (vertraagde) allergieën.
Bij een klassieke voedselallergie vindt er activatie plaats van T-helper-2 cellen, die interleukine-4 (IL-4) produceren. Deze pro-inflammatoire cytokine stimuleert B-cellen om immunoglobuline E (IgE) aan te maken. Bij een volgende blootstelling bindt IgE aan mestcellen, wat leidt tot de directe vrijlating van ontstekingsmediatoren zoals histamine en prostaglandine. Dit resulteert in onmiddellijke symptomen zoals huiduitslag, zwelling en jeuk.
Een vertraagde voedselallergie wordt veroorzaakt door IgG1, IgG2 en IgG3 antilichamen. Een belangrijke oorzaak van deze allergie is een verhoogde permeabiliteit van de darmwand, waardoor eiwitten uit voeding gemakkelijker de bloedbaan kunnen binnendringen. Als gevolg hiervan worden T-helper-17 cellen geactiveerd, die interferon-gamma (IFN-γ) en tumor necrosis factor-alpha (TNF-α) produceren om B-cellen aan te zetten tot de productie van IgG1, IgG2 en IgG3. Deze IgG-antilichamen binden aan de voedingseiwitten en vormen complexen. Deze complexen worden opgeruimd door immuuncellen zoals neutrofielen, waarbij veel ontstekingsmediatoren worden vrijgegeven die diverse, meer chronische symptomen kunnen veroorzaken, zoals diarree, buikkrampen, misselijkheid, obstipatie, hoofdpijn en eczeem.
Een voedselintolerantie verschilt van een voedselallergie doordat het niet gepaard gaat met een immuunrespons van het lichaam. Bij een voedselintolerantie ontstaan problemen wanneer het lichaam moeite heeft met het verteren of opnemen van bepaalde voedingsstoffen. Dit kan te wijten zijn aan enzymdeficiënties of andere fysiologische factoren. Twee veelvoorkomende vormen van voedselintoleranties zijn lactose-intolerantie en glutenintolerantie.
Lactose-intolerantie treedt op wanneer mensen een tekort hebben aan het enzym lactase, dat nodig is om lactose af te breken tot verteerbare suikers. Onverteerde lactose kan fermenteren in de darmen, wat symptomen veroorzaakt zoals buikpijn, een opgeblazen gevoel, gasvorming en diarree na het consumeren van zuivelproducten.
Gluten-sensitiviteit of -intolerantie, hoewel vaak verward met coeliakie, is een ander fenomeen. Bij gluten-sensitiviteit ervaren mensen symptomen na het eten van glutenhoudende granen zoals tarwe, gerst en rogge, zonder dat er sprake is van de specifieke immuunrespons die bij coeliakie wordt gezien. De exacte mechanismen achter gluten-sensitiviteit zijn nog niet volledig begrepen, maar het kan leiden tot symptomen zoals buikpijn, vermoeidheid, hoofdpijn en gastro-intestinale ongemakken.
